Ik las over Aletta Jacobs op internet. Wat een interessante vrouw, dacht ik. Toen was er nog helemaal geen sprake van een nominatie. Ik was zo onder de indruk van haar lef en haar besluit om te gaan studeren. Wat een vrouw! Als pionier draag je niet alleen de lusten maar ook de lasten. Hoe zou ze om zijn gegaan met weerstand? Waren andere vrouwen blij toen zij de eerste stap nam? Dat vroeg ik me allemaal af toen ik een week later een belletje kreeg dat ik was genomineerd voor de Aletta van Nu prijs….
Tijdens de prijsuitreiking vertelde de 11 jarige Shulamith over haar ideale leven. Ik was geraakt en ontroerd door haar wens en droom. Ze klonk zo positief en dit was zo fijn om te horen. Aletta Jacobs is begonnen met een project van 7500 meisjes van 11 die hun ideaal leven over een aantal jaar beschrijven. Zoals Shulamith. Allemaal meisjes die later op hun manier een verschil gaan maken. Voordat de juryvoorzitter de winnaressen bekend maakte, dwaalden mijn gedachten af. Wat betekent zo’n prijs van een gerenommeerd vrouweninstituut als het Aletta Jacobs Instituut? Ik stond stil bij de kwetsbaarheid van vrouwen. Toen hoorde ik mijn naam en die van Laamia. Wij zijn de Aletta’s van Nu. Direct voelde ik me verantwoordelijk voor vrouwenzaken. De eerste zaak diende zich snel aan.
Ik zat op de bank en had voor mezelf “een niets doen” avond ingelast; op de bank loungen met thee en heerlijk tv kijken en tegelijk kijken op Facebook en op Twitter. Er kwam een reclame voorbij van H&M- de kleding gigant die ontzettende leuke hippe kleding heeft voor weinig geld. Je ziet een donkerharig meisje met ingevallen wangen en benen die net zo dun zijn als haar armen. Een `anorexia` meisje naar wie heel veel jonge meisjes kijken. Ik moest denken aan de 11 jarigen van het Aletta Jacobs instituut met al hun dromen en wensen voor de toekomst. Is dit een schoonheidsideaal waar alle meisjes en vrouwen aan moeten voldoen? Hoe uitgemergelder hoe beter? Ik werd woest en ging meteen naar de website van H&M en zag hun beleid over Corporate Responsibility en dacht dit is niet zo “responsible”….
We willen allemaal voldoen aan een bepaald imago. En dan komt er een kleding gigant waar alle jonge vrouwen winkelen en zij laten zien wat hun schoonheidsideaal is. Ik heb namens Aletta van Nu winnares 2010 meteen contact gezocht met H&M persvoorlichter. Zij stuurde mij een mail terug dat ze absoluut met gezonde vrouwen werken en dat ze ook aan hun diversiteit moeten werken. En dat ze elke doelgroep moeten aanspreken. Ik dacht welke doelgroep is dit dan? De groep van skeletten? Een ontzettende tegenvaller van zo een internationale kleding gigant waar zoveel jonge meisjes winkelen.
Wat is nu een schoonheidsideaal?
We hebben te maken met een veranderende rol van vrouwen in de westerse samenleving. Aan de ene kant moeten vrouwen nog steeds het ideaal van de zorgende, zachtaardige en aantrekkelijke echtgenote en moeder naleven. Aan de andere kant denken vrouwen ook steeds meer aan een carrière. Deze vaak tegenstrijdige verwachtingen kunnen leiden tot het onmogelijke streven om ’perfect’ te zijn en tot verwarring over de eigen identiteit als vrouw. Eén eis die aan vrouwen in de westerse cultuur wordt gesteld speelt daarbij een centrale rol: slank zijn. Het ’ideale’ vrouwelijke figuur, zoals dat in de media veelvuldig wordt getoond, is steeds minder vrouwelijk, dat wil zeggen: heeft steeds minder heupen en billen. Het gewicht van modellen daalt nog steeds en ligt vaak ruim onder de norm voor een diagnose van anorexia nervosa. In landen als Japan, waar de invloed van de westerse cultuur toeneemt, neemt ook het aantal anorexia- en boulimiagevallen toe.
Misschien moeten wij, als de ‘Aletta’s van Nu’, dit schoonheidsideaal doorbreken. Waar is het ‘Sophia Loren’-schoonheidsideaal gebleven? Mysterieus, mooi en met borsten. Hoe zijn we tot het turning point gekomen van ‘hoe dunner hoe mooier’? De komende tijd zal ik schrijven over het beeld dat vrouwen over zich heen krijgen, van de media, van de kleding giganten.
We zijn allemaal dochters van moeders en oma’s. En als we denken aan onze eigen zussen, aan onze eigen (toekomstige) kinderen dan willen we toch dat het schoonheidsideaal van een vrouw weer gezond en normaal is? Uiteindelijk is de ware schoonheid van de vrouw dat zij krachtig is. We moeten terug naar deze oerkracht, deze puurheid van de vrouw. Ieder vrouw is uniek en daarom bijzonder.
Yeșim Candan
