Ik was even in Turkije. Zodra ik ben geland op Schiphol, word ik geconfronteerd met de aanslag in Utrecht. De verdachte is een Turkse man, Gökmen T., en mijn eerste reactie is: nee hè! Het is alsof iemand me naar mijn strot grijpt. Het verdriet doordat onschuldige mensen koelbloedig zijn vermoord, en tegelijkertijd de schaamte omdat hij een Turk is.
Waarom mij dat zo raakt? Ik ben de kleindochter van een Turkse immigrant die in 1968 naar Nederland is gekomen. Mijn opa heeft veel moeten opofferen voor wat wij nu aan het oogsten zijn. Hij was zeven jaar oud toen hij wees werd en aan zijn lot werd overgelaten. Aangekomen in Nederland besloot hij hier iets te gaan betekenen door heel hard te werken. Hij wilde trots zijn op zijn nageslacht en zijn wens was voelbaar, waardoor ik erg ambitieus werd. Als kind of kleinkind van een immigrant wil je een mooie afdruk nalaten.
“Koele reacties in Istanbul op de aanslag in Nieuw-Zeeland, zo van: dat het daar is gebeurd, verbaast ons.”
Ik merkte het de afgelopen week in Turkije, waar immigranten (uit onder andere Syrië) onderwerp van discussie zijn. De geluiden over de Syriërs ervaar ik als populistisch, omdat Turken zich hierdoor niet meer thuis voelen in hun eigen land. Dit doet me denken aan de uitingen van PVV en Forum voor Democratie. De tolerantie voor diversiteit heeft in Turkije blijkbaar een grens.
Vorige week vrijdag, tijdens de aanslag in Nieuw-Zeeland, was ik in Istanbul. Ik hoorde koele reacties, zo van: tja, dat het daar is gebeurd, verbaast ons. Wat? Ik had meer emotie verwacht. Ik sprak iemand die empathie toonde voor de bloedige aanslag in Christchurch. Een mes ging door mijn hart toen hij dit zei.
“Immigrant-zijn betekent dat het je persoonlijk raakt als je soortgenoot verkeerd handelt.”
Het valt me op dat polarisatie in Turkije extreme vormen heeft aangenomen. De brug in Istanbul die het westen en het oosten verbindt, is ver te zoeken. Mijn reis eindigt in een taxi waar de chauffeur praat over de ‘zwarten’ uit Afrika die in de drugshandel zitten. Hij vertelt vol ongenoegen dat hij zich een vreemdeling voelt in zijn eigen land en dat de immigranten zijn werk afpakken. Dit klinkt me erg bekend in de oren. Is dit de vloek van immigratie? De overheersende angst?
‘Immigrant-zijn’ is een werkwoord, het is iets actiefs: het gaat om de afdruk die je achterlaat als immigrant. Immigrant-zijn betekent dat het je persoonlijk raakt als je soortgenoot verkeerd handelt. Waarom koos Gökmen T. ervoor om een afdruk achter te laten als terrorist? Al heeft terrorisme geen ‘kleur’, het zijn Turkse Nederlanders die hiervoor moeten boeten. Politieke partijen zullen dit uitbuiten en gebruiken in hun campagne. Gökmen T. heeft niet alleen onschuldige mensen vermoord, maar ook de trots kapotgemaakt van alle afdrukken die onze vaders en opa’s achterlieten.
